Opactwo - klasztor i najstarszy kościół w mazowieckim

110 km od Warszawy, 55 z Radomia i 10 km z Dęblina. Wieś Opactwo (51,535N;21,759E). Po pierwsze primo telefon do kościelnego (48)6241385 i umawiamy się po niedzielnej sumie na zwiedzanie zabytku. Wielokrotnie mijany nie zwracał specjalnej uwagi bo niby czym ? Zespół klasztorny, w nim podniszczone budynki a w środku bielejący kościół ..... jakich wiele. Na obiekt zwróciła uwagę znajoma i poleciła go jako warty obejrzenia ....., że podziemia, zakamarki etc. a to jakoś na nas działa więc w autko i o 13-stej jesteśmy na parkingu. Idziemy pod kościół i spotykamy syna kościelnego i się dogadujemy, że to właśnie "my" dzowniliśmy. Chłopak daje rade ... opowiada o kościele, wnętrzu i samym budynku. Widać interesuje go to. Po mowie przewodniej przejmuje nas jego tata - kościelny i zabiera nas na to co lubimy najbardziej ... podziemia klasztoru, strych kościoła, wieża .... - jest co oglądać (vide fotki). Tymczasem po tym wstępie pozwolę sobie skopiować opis obiektu, który dostaliśmy za opłata "co łaska". Jedno jest pewne - mam nadzieje, że pieniądze wydane na opisik nie trafią w całości do kiesznie księdza, bo 99% tej kwoty należy się miłemu kościelnemu, który ze swoim synem poświęcił swój czas i oprowadził nas po zakamarkach i to co wiedział na temat budynków opowiedział nam.


Kopia folderu opisującego Opactwo:

Opactwo, niegdyś Sieciechów-Opactwo, osada w dolinie Wisły, położona niespełna 2 km na południowy-wschód od Sieciechowa, w województwie mazowieckim. Założona na gruntach należących do Benedyktynów sieciechowskich około 1132 roku, w bezpośrednim sąsiedztwie klasztoru, który mieścił się na kępie wiślanej. Tu przy drodze do Sieciechowa znajduje się XVIII wieczny zabytkowy zespół poklasztorny składający się z kościoła, fragmentów klasztoru, których część pozostaje w ruinie trwałej i wolno stojącego pałacu opata. Chociaż Jan Długosz łączy historię benedyktynów sieciechowskich z osobą króla Bolesława Chrobrego i rokiem 1010, to większość historyków wskazuje 1122 lub lata późniejsze i cześnika Sieciechowicza (syna słynnego Sieciecha palatyna Władysława Hermana) jako fundatora klasztoru. On to bowiem w tymże czasie pielgrzymował do grobu św. Idziego znajdującego się u benedyktynów w ST. Gilles w Prowansji. Jedyną średniowieczną pozostałością pozostają w Opactwie relikty budowli zachowane w fundamentach i murach istniejącego kościoła.

Perłą budynków poklasztornych i jednocześnie prawdziwym skarbem architektury rokoka na całym południowym Mazowszu jest obecny kościół parafialny p.w. Wniebowzięcia N.M.P. Stoi on w miejscu gdzie prawdopodobnie znajdował się poprzedni, ale nie wiadomo czy pierwszy kościół zakonny. Wiadomo, że już w 1496 r. świątynie naprawiono i przebudowywana a mino to 100 lat później kościół uważano za wymagającej częściowej renowacji. Wielkim ciosem dla konwentu zakonnego było pożar całego kompleksu, który wybuch przez nieuwagę nowicjusza 10 lutego 1682 roku. W jego wyniku całkowitemu zniszczeni uległ klasztor, a kościół wkrótce znalazł się w takim stanie, że zagrażał bezpieczeństwu wchodzącym do jego wnętrza. Zaistniała sytuacja wymuszała odbudowę budynków klasztornych. Prace trwały jednak długo. Dopiero w 1733 roku ukończono roboty budowlane przy klasztorze (skrzydło północno-zachodnie, ówczesny przeorat, dziś plebania). Odbudowę kościoła wg planów nieznanego autorstwa zapoczątkował Józef Kurdwanowski wybrany potem opatem w 1739 roku. Kontynuatorem prac do roku 1767 był opat Wawrzyniec Bułharewicz, o którym napisano, że "kościół od poprzednika zaczęty dokończył". Być może niecałkowicie skoro źródła wskazują rok 1770 jako datę zakończenia budowy. Było to już za opata Leonarda Prokopowicza, który rządził do 1779 roku. Wtedy też Szymon Makowski przyozdobił kościół freskami, które do dziś zadziwiają wyjątkowym dopasowaniem do rokokowej architektury. Świątynię konsekrował sufragan lubelski biskup Jan Kanty Lenczewski w 1780r. Pod koniec wieku XVIII w zespole powstały jeszcze: klasycyzujący pałac opata (obecny ośrodek szkolno-wychowawczy) i nieistniejąca już szkoła cztero klasowa, która znajdowała się między kościołem a przeoratem.

W 1819 roku klasztor został skasowany, dobra przejęte przez rząd rosyjski, a kościół przeznaczony do użytku świeckiego. Z takim stanem rzeczy przez lata nie godzili się okoliczni mieszkańcy darząc do odzyskania ciągle nie użytkowanego kościoła. W tym celu kilkakrotnie zwracali się pisemnie do cara, a nawet jeździli do Petersburga. Starania te nie pozostały bezowocne. Dnia 15 czerwca 1884 roku biskup sandomierski Ksawery Antoni Sodkiewicz ponownie konsekrował odrestaurowaną świątynię ustanawiając ją kościołem parafialnym.

Podczas działań wojennych w 1915 roku zabudowania klasztorne i kościół mocno ucierpiały. Po wojnie zajęto się ratowaniem kościoła. Natomiast nie odbudowano całkowicie zniszczonego południowo-zachodniego skrzydła klasztoru, a część skrzydła południowo-wschodniego do dziś pozostaje w ruinie trwałej

Opracował ks. Wojciech Zdon


Inne informacje:

Palatyn Sieciech (daty życia nieznane), możnowładca polski z rodu Starżów-Toporczyków. Żył w II połowie XI wieku i w tym okresie, jako palatyn, miał największe wpływy w Polsce. Przyczynił się do wygnania Bolesława Śmiałego, zwiększając tym swoje wpływy tak znacznie, że w czasach księcia Władysława Hermana faktycznie rządził państwem, bił nawet własną monetę. Wykorzystywał zaufanie Władysława Hermana do tego stopnia, iż kronikarz Gall Anonim widział w nim nie tylko kandydata do odebrania schorowanemu księciu żony Judyty Marii, ale również tronu.

Sieciechowi przypisuje się rozkaz otrucia syna Bolesława Śmiałego - Mieszka (kandydata do tronu), a także próby pozbycia się synów Hermana, Zbigniewa i Bolesława, tego pierwszego przez uwięzienie w latach 1093-1097, drugiego zaś wysyłając do Czech na rzekomą wojnę. Mimo że w wyprawie księciu Bolesławowi towarzyszyło wielu zwolenników Sieciecha, to wyszedł ze spisku cało - ktoś go ostrzegł. Zawrócił, sprzymierzył się z bratem Zbigniewem i wspólnie zbrojnie przeciwstawili się ojcu, zmuszając go do wygnania Sieciecha.

Według niesprawdzonych źródeł Sieciech wrócił do Polski, ale został pojmany i oślepiony.

Źródło : http://pl.wikipedia.org/wiki/Sieciech_%28palatyn%29

SIECIECH to jedna z najbardziej intrygujacych postaci wczesnosredniowiecznej historii Polski, ktora zaciazyla w sposob negatywny na calym panowaniu Wladyslawa Hermana. Lata zycia sa nieznane, prawdopodobnie zmarl po 1102r. Poczatki jego kariery sa rowniez nieznane. Przypuszcza sie, ze nalezal do grona osob odpowiedzialnych za wygnanie Boleslawa Szczodrego w 1079r. Nie wiadomo kiedy Sieciech objal urzad palatyna. Jego pozycja z czasem stala sie tak wielka, ze stal sie faktycznym wladca kraju. Posiadal wlasny grod Sieciechow nad Wisla, bil monete z wlasnym imieniem (imie ksiecia kryjac w kryptogramie). Jako wojewoda zastepowal stale ksiecia jako dowodca wojska, jako palatyn mial pod swym zarzadem dwor ksiazecy.Ta jego pozycja stala sie z czasem powodem wielkiej ambicji Sieciecha siegniecia po faktyczna godnosc ksiezeca. Niejasne pozostaja jego stosunki z druga zona Wladyslawa Hermana Judyta Maria-siostra cesarza HenrykaIV. Przeciwnicy polityczni oskarzali go nawet o romans z ksiezna (a faktycznie to nawet krolowa, gdyz byla ona wdowa po krolu Wegier Salomonie). W 1086r. powraca do kraju syn Boleslawa Szczodrego Mieszko. W tym samym czasie rodzi sie rowniez Boleslaw Krzywousty. Komplikuje to mocno sytuacje Sieciechowi, gdyz Mieszko mogl w przyszlosci upomniec sie o swoje prawa do tronu. W 1089r. Mieszko ginie jednak otruty. Kto dokonal zbrodni? Najpewniej ci, ktorzy stali za wygnaniem i tajemnicza smiercia jego ojca Szczodrego. A wiec Sieciech? Na tym nie koncza sie jednak problemy Sieciecha. Przy zyciu pozostaje jeszcze Zbigniew-pierworodny syn Wladyslawa Hermana. Za namowa Judyty Marii, a moze i takze Sieciecha Herman decyduje sie wowczas oddac Zbigniewa do klasztoru w Niemczech. To zapewnia Sieciechowi na najblizszy czas utrzymanie dotychczasowego stanu rzeczy, gdyz Boleslaw jest jeszcze bardzo maly. Jako palatyn Sieciech stosowal wobec swoich przeciwnikow zdecydowne dzialania. Urzedy obsadzal swoimi zaufanymi ludzmi, czesto niskiego pochodzenia, przeciwnikow sprzedawal w niewole, karal wiezieniem lub wygnaniem. Represje te spowodowaly nasilenie sie opozycji przeciwko Sieciechowi. Skupiala sie ona w Czechach. W 1093r. doszlo do buntu na Slasku-rycerstwo wspierane przez Zbigniewa, ktory tymczasem wrocil z wygnania zarzadalo odsuniecia Sieciecha od wladzy. Ten jednak wzniecil bunt poierajacego go rycerstewa slaskiego, pokonal wojska wierne Zbigniewowi i doprowadzil do jego uwiezienia w swoim zamku w Sieciechowie. W 1097r. Zbigniew odzyskal wolnosc a dwa lata pozniej wspolnie z mlodszym bratem Boleslawem razem wystapili przeciwko Sieciechowi. Doszlo do oblezenia Sieciechowa, gdzie schronil sie palatyn. Ostatecznie w upokarzajacych (zdrada Hermana) i dlatego przemilczanych troche przez Galla Anonima okolicznosciach Sieciech zostal skazany na wygnanie (okolo 1100-1101), a jego urzad pozostal nieobsadzony az do smierci Hermana w 1102r. Sieciech znalazl schronienie prawdopodobnie w Niemczech, gdzie oczekiwal na dalszy rozwoj wypadkow. Udalo mu sie po smierci Hermana powrocic do Polski, ale wiekszej roli juz nie odegral. Byc moze, ze podlegl jakies karze np. oslepieniu.

http://www.historycy.org/index.php?showtopic=7775 autor: "Belfer historyk"

Wyświetl większą mapę